Duygudurum Bozukluğu Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Duygudurum bozukluğu, uzun süreli aşırı mutluluk, aşırı üzüntü veya her ikisinin birden yaşandığı bir ruhsal bozukluktur.
Duygudurum bozukluğu çoğu zaman veya neredeyse her gün üzgün ve değersiz hissetmek, enerji eksikliği, umutsuzluk gibi depsesif belirtiler veya aşırı enerjik ya da mutlu hissetmek, hızlı konuşmak ya da hareket etmek, ajitasyon, huzursuzluk, sinirlilik gibi hipomanik veya manik atak belirtileri gösterir.
Duygudurum bozukluğu nedir?
Duygudurum bozuklukları, öncelikle duygusal durumunuzu etkileyen bir ruhsal bozukluklardır. Uzun süreli aşırı mutluluk, aşırı üzüntü veya her ikisinin birden yaşandığı bir bozukluktur. Bazı duygudurum bozuklukları, öfke ve sinirlilik gibi diğer kalıcı duyguları içerir.
Ruh halinin duruma göre değişmesi normaldir. Bununla birlikte, duygudurum bozukluğu tanısı için semptomların birkaç hafta veya daha uzun süre mevcut olması gerekir. Duygudurum bozuklukları davranışlarda değişikliklere neden olabilir ve iş veya okul gibi rutin faaliyetleri gerçekleştirme yeteneğini etkileyebilir.
Duygudurum bozuklukları erişkinlerde en yaygın görülen ruhsal hastalıklardır. Ayrıca çocuklar ve gençler duygudurum bozuklukları yaşayabilir. Bununla birlikte, çocuklar ve gençler her zaman yetişkinlerle aynı semptomlara sahip değildir. Çocuklarda duygudurum bozukluklarını teşhis etmek daha zordur çünkü her zaman nasıl hissettiklerini ifade edemeyebilirler.
Duygudurum Bozukluğunun Çeşitleri
Duygudurum bozukluklarında en sık karşılaşılan iki tür: majör depresyon ve bipolar bozukluktur.
Majör Depresyon
Majör depresyon yoğun mutsuzluk, umutsuzluk hali, enerji ve motivasyon kaybı gibi belirli semptomlarla ortaya çıkan, kişinin işlevselliğinde ve hayat kalitesinde ciddi kayıplara yol açabilen psikiyatrik hastalıklar arasında en sık görülen bozukluklardan biridir.
Kadınlarda erkeklerden daha sık görülmekle birlikte bozukluk tekrarlayan niteliktedir ve yaşam boyu yaygınlığı %8 – %10 arasındadır.
Bipolar Bozukluk
İki Uçlu Duygudurum Bozukluğu ve Manik – Depresif Bozukluk olarak da bilinen Bipolar Bozukluk birçok farklı duygudurum epizodunu içinde barındırması ile karakterizedir. Bu dönemler depresyon, mani, hipomani ve karma şekildedir.
Bipolar I (mani ve depresif dönem) ve Bipolar II (hipomani ve depresif dönem) olmak üzere kendi içinde ikiye ayrılır. Bipolar Bozukluk kroniktir ve çoğunlukla ergenlik döneminde başlangıç gösterir. Görülme sıklığına bakıldığında ise cinsiyetler arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Bipolar hakkında detaylı bilgi edinmek için bipolar bozukluk blog yazımızı okuyabilirsiniz.
Duygudurum Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Duygudurum bozukluğu belirtileri, bozukluğun türüne göre değişkenlik gösterir. Bu semptomlar belli başlı şekilde baş gösterebilir. Ayrıca duygudurum bozuklukları kendi içinde çeşitlere ayrıldığı için, her bozukluğun kendine has belirtileri vardır.
Örneğin, majör depresyon belirtileri şu şekildedir:
● Sıklıkla ve hatta neredeyse sürekli üzgün hissetmek
● Enerji azlığı ya da normalin üstünde halsizlik
● Kendini çaresiz görmek ya da umutsuz düşünceler düşünmek
● Yemek yemek istememe veya aşırı yemek yeme
● Önceden zevk veren aktivitelerden haz alamamak
● Aşırı uyumak veya uyuyamamak
● Ölüm yahut intihara dair devamlı tekrar eden düşünceler
● Konsantrasyonda veya odaklanmada güçlük
Bipolar bozuklukta ise depresif dönemlerde yaşanan belirtilerin yanı sıra, manik dönemlerde şu tür belirtiler görülebilir:
● Aşırı enerji, coşkunluk ya da mutluluk hali
● Hızlı konuşmak
● Ajitasyon, huzursuzluk ya da gerginlik
● Aşırı para harcamak, dikkat etmeden araba sürmek gibi riskli hareketler
● Aktivitede anormal derecede artış veya aynı anda çok fazla aktivite yapma isteği
● Birbirini peşi sıra izleyen düşünceler silsilesi
● Uykusuzluk veya uyku problemleri
● Ortada bir neden olmasa dahi gerginlik hali
Depresyon ve Duygudurum Bozuklukları
•Temel iki duygudurum bozukluğu major depresyon ve bipolar (iki uçlu) bozukluktur.
•Depresyonda ana belirti çökkün duygudurum ve ilgi-istekte azalma olup, konuşmada, düşüncede ve davranışlarda yavaşlama gözlenebilir.
•Bipolar bozukluk ise; yılda bir ya da bir kaç yılda bir kez yineleyen depresif ve manik dönemlerle seyreden, bu dönemler dısında kişinin normal işlevselliğinin devam ettiği bir ruhsal bozukluktur.
•Bipolar bozukluğun eski ismi manik-depresif psikozdur.
•Manide, depresyonun tam aksine; taşkın, aşırı neşeli bir duygudurum ve buna eşlik eden kendine aşırı güven, çok konuşma, düşünce ve davranışta hızlanma gibi klinik belirtiler bulunur.
Bipolar I
Bipolar I, en şiddetli geçen türüdür. Yaşanan manik ataklar yedi günden uzun sürer ve bazı durumlarda gidişat hastanede tedavi görmeyi gerektirebilir. Depresif dönemler genellikle bu alt türde pek görülmez. Ancak yaşanırsa iki hafta kadar sürebilir.
Bipolar II
Bu alt türde de depresyon ve mani dönemler bir döngü halindedir. Bipolar II dönemindeki kişi hipomani de yaşamaktadır. Hipomani, daha az şiddetli bir mani türüdür. Bu dönemler daha az rahatsızlık verici olarak kabul edilir. Kişi bipolar II’de günlük hayatında fazla bir işlev bozukluğu yaşamaz ve hastaneye yatışı gerekmez.
Duygudurum bozukluğunda hipomanik veya manik atak belirtileri şunları içerir:
Aşırı enerjik veya mutlu hissetmek, hızlı konuşma veya hareket, ajitasyon, huzursuzluk veya sinirlilik, normalden daha fazla para harcamak veya dikkatsizce araba kullanmak gibi riskli davranışlarda bulunma, düşünce uçuşması, uykusuzluk.
Duygudurum Bozukluğu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedaviler duygudurum bozukluğunun türüne ve belirtilerine göre yapılmaktadır. Duygudurum bozuklukları genellikle ilaçların yanı sıra psikoterapiler ile tedavi edilmektedir. Terapiler bir psikolog ya da psikiyatrist tarafından yürütülebilir. Duygudurum bozuklukları yıllarca sürebilir ve bazı dönemlerde yok olup daha sonra kişinin hayatına yeniden girebilirler. Bu yüzden kişiler semptomları tanımalı ve kendinin farkında olmalıdır.Tedavide çoğunlukla antidepresanlar kullanılır. Ancak antidepresan kullanımı mutlaka uzman doktor tarafından belirlenmelidir. Antidepresanların etkileri kendini genellikle bir aydan biraz uzun sürede gösterir. Tedavide antidepresanların yanı sıra duygudurumu dengeleyici ilaçlar da kullanılabilir. Böylece anormal olan beyin aktiviteleri azalır. Bunlara ek olarak eğer kişide başkalarına ya da kendine zarar verme eğilimi varsa ya da kişinin bu tür düşünceleri süreklilik halinde ise hastanede tedavi gerekli olabilir.
Duygudurum bozuklukları için psikoterapiler:
Bilişsel davranışçı terapi (BDT), diyalektik davranış terapisi (DBT), psikodinamik terapi yaygın kullanılan bazı terapi çeşitleridir.
